برنامه ریزی عملیاتی در مدیریت اجرائی دولتی (4)
برنامه ریزی عملیاتی
برنامه ریزی ، موقعی مفهوم و مفید واقع می شود که مورد عمل و اجرا واقع شود (1) ؛ و بنابراین تحقق اهداف کشور در عمل ، برعهده مدیران عملیاتی و اجرائی است .
در مدیریت دولتی ،برنامه ریزیِ توسعه برپایه ی اختیارات مدیران عالی - سیاسی - استراتژیکی ، و نهایتا" سیاست های کشوریِ شناخته شده است (2) ؛ امٌا :
اوٌلا" ، لازم است که هر مدیر اجرائی به اندازه ی کافی از برنامه توسعه ی کشوری مطلع باشد تا بتواند اجرای قسمتی از برنامه توسعه را که به وی محول شده است دقیقا" دریابد و نهایتا" بیشتر و سریع تر به اهداف تعیین شده در این قسمت برسد (3) .
ثانیا" در حالی که مدیران سیاسی و بلند پایه مسیر کلٌی ( نقشه ی راه ) کشور را بر رسی می کنند لازم است که مدیران همه ی رده های سازمانی برنامه های سازمان تحت مدیریت خود را آماده کنند تا از این راه به دستیابی به هدفهای کلان کشور کمک کنند (4) ؛ ( دولت ، مجموعه ای از سازمان های عمومی - محلٌی و رفاهی است که به منظور خدمت به ملٌت تشکیل شده است و بنا به یک برنامه جامع ، که از بودجه ی عمومی کشور تغذیه می شود ، به خدمات عمومی می پردازند ؛ امٌا هریک از این سازمان ها در رده های اجرائی، نظیر اداره کل ، دفتر ، واحد و اداره ، درواقع مجموعه ای سازمان یافته از افرادی هستند که در چهارچوب قوانین و مقررات کشوری ، ارائه ی یکی از خدمات عمومی را برعهده گرفته اند (6) )
به این ترتیب هر حوزه از مدیریت در هر رده ای که باشد برای رسیدن به هدف یا اهداف سازمانی خود حرکت و فعالیت می کند؛ و به منظور دورتر کردن این حرکات و فعالیتها ناگزیر از برنامه ریزی است . این برنامه ها طبیعتا" در بخش های اجرائی و سازمان هائی که وظایفی عملیاتی تر برعهده گرفته اند دقیق تر ، عمیق تر و مشخص تر است . پس :
اگر مدیران اجرائی ، یعنی مدیران میانی و مدیران پایه ، ازمسؤولیت برنامه ریزی برخوردار نباشند اصولا" مدیر نیستند (7) . نهایتا" اگر چه برنامه ریزی استراتژیکی کشور بنیادی تر و گسترده تر از برنامه ریزی عملیاتی استامٌا درسازمان هائی اجرائی است که جنبه ای دقیق تر ، مشخص تر و عملی تر به خود می گیرد ؛و از اینجاست که مدیران ، در هر رده ی سازمانی که باشند ، به عنوان بنیادی ترین وظیفه ی خود به برنامه ریزی می پردازند (8) ؛ و باز از همین جا است که گفته اند :
موقعیت مدیران اجرائی در هر سازمان اموراداری کشوری به میزان توانائی آنها در برنامه ریزی بستگی دارد (9) .
ثالثا" بنا به برخیاز فلسفه های مدیریت، اصولا" برنامه ریزی باید از پائین ترین رده های سازمانی شروع و از آنجا تا عالی ترینرده های سازمان سرایت یابد (10) ( چرا که مدیریت اجرائی دارای اطلاعات دست اوٌل ، دقیق تر و کامل تری است و بنا بر « مدیریت مبتنی بر هدف » هرگاه کارمندان یک سازمان اجرائی خود به تعیین اهداف ، و برنامه ریزیِ تحقق آن ، بپردازند تابا انگیزه ی بسیار بیشتری در اجرای برنامه فعالیت می کنند (11) ) و در چنین وضعیتی اصولا" اهدافی تعیین نمی گردند که فقظ ذهنی ، آرمانی و در واقع غیر قابل دستیابی باشند (12) .
برنامه توسعه ، نقشه راه ، هف های کلان کشور ، مدیریت میانی ، مدیریت پایه ، مدیریت اجرائی ، برنامه ریزی اجرائی ، برنامه ریزی از پائین ، اطلاعات دست اوٌل ، مدیریت مبتنی بر هدف .
